Bergen & Wijngaarden

Zicht vanaf terrein 2 tijdens de winter: wijngaarden, de Ariège en de Pyreneeën

This is your life. Do what you want and do it often.
If you don't like something, change it.
If you don't like your job, quit.
If you don't have enough time, stop watching TV.
If you are looking for the love of your life, stop;
they will be waiting for you when you start doing things you love.
Stop over-analysing. Life is simple.
All emotions are beautiful.
When you eat, appreciate every last bite.
Open your heart, mind and arms to new things and people, we are united in our differences.
Ask the next person you see what their passion is and share your inspiring dream with them.
Travel often; getting lost will help you find yourself.
Some opportunities only come once, seize them.
Life is about the people you meet and the things you create with them, so go out and start creating.
Life is short, live your dream and wear your passion.

(Holstee Manifesto)

Een aflevering uit de serie: op zoek naar het paradijs. In november 2015 besloot ik een terrein in zuid Frankrijk te huren om een familiedomein te starten. Ik vond een prachtige plek in de Montagne Noire (Hérault) gelegen in een groene vallei waarlangs een schitterende bergrivier kronkelt. Een uitgebreid verslag is te lezen in dit bericht: Off The Grid. Zoals bekend heeft iedere plek voor- en nadelen die niet altijd dadelijk te merken zijn. Maar door enkele maanden effectief ter plaatse te wonen, werd snel duidelijk dat dit specifieke terrein toch een paar flinke nadelen in petto heeft. Het zwaarst doorwegend nadeel is de wind die vrij vaak doorheen de vallei waait. Soms is het een zacht briesje, soms zijn het felle windstoten. Op een winterse dag was er een storm die het stevige en zware compost toilet gewoon omver blies waardoor het beschadigd raakte. Ook tal van fruitbomen en planten houden niet zo van windvlagen. Een tweede nadeel is de weg die hoog boven de vallei loopt waardoor het terrein beneden zichtbaar is voor passanten zodat er niet echt een gevoel van privacy is (behalve onder de bomen aan de rivier). Na een testfase van 3 maanden 'in the field' luidde de conclusie: dit terrein is een ideale en idyllische ruimte voor ontspanning en relaxatie en om allerlei activiteiten te organiseren (zoals mijn verjaardagsfeestje), maar voldoet niet volledig aan mijn wensen en parameters om een familiedomein te creëren.

And suddenly you know… It’s time to start something new and trust the magic of beginnings.
(Meister Eckhart)

Zicht op het lager gelegen gedeelte waar een groentetuin komt

Dus besloot ik een ander terrein te huren wat wellicht meer geschikt zou zijn. Ditmaal nabij Limoux in departement Aude, zo'n 65 km meer naar het zuiden. Een dicht bebost terrein van 2,5 hectare met verschillende open en vlakke stukken die ideaal zijn om groentetuinen te starten en een woongelegenheid te construeren. Het terrein heeft een golvend en heuvelachtig oppervlak. Er is een lager gelegen gedeelte waar reeds een caravan en een houten cabane staan en waar ik ondertussen groentebedden aanlegde. En er is ook een hoger gelegen stuk met prachtig uitzicht over de velden en de besneeuwde toppen der Pyreneeën en waar plaats voorzien is om een platform met yurt te zetten. Het terrein is erg gevarieerd, er zijn stukken die volledig dichtgegroeid zijn met bomen, er zijn open veldjes vol ruige grassen, er zijn terrassen overwoekerd met mossen, er zijn hellingen met brem, wilde tijm en tere bloemen en ergens in een verloren gedeelte vond ik zowaar een bijenkast met een nest wilde bijen. Een groot pluspunt is de waterput. In deze streken waar het tijdens de zomer soms maandenlang niet regent, is watervoorziening cruciaal (via een rivier, vijver, put of citern). Een ander pluspunt zijn de vele volwassen bomen op en rond het terrein die de wind breken en tegenhouden. Er staat zelfs een gebrekkig levende eik van 800 jaar!

 The big question is whether you are going to be able to say a hearty yes to your adventure.

(Joseph Campbell)

Departement Aude ligt tussen 2 bergketens (de Pyreneeën in het zuiden en de Montagne Noire in het noorden) waardoor een tochtgat ontstaat waar de wind vrij spel heeft. Er zijn ieder jaar meer dan 320 dagen met wind in de Aude. Maar op mijn terrein is die wind zelden te voelen door de dichte rijen oude en majestueuze bomen. En er zijn nog meer pluspunten. De toegang tot het terrein gebeurt via een goed onderhouden aarden bosweg van 1 km. Het terrein ligt aan de rand van een typisch wijndorpje op amper 5 km van Limoux, een gemoedelijk stadje met alle voorzieningen zoals 2 biowinkels, een leuke markt op vrijdag, McDonald's (voor gratis internet), het zwembad (1 € om te douchen), een wasserette (voor de was), een bricocenter (om materiaal te kopen), een pépiniere (voor plantgerief), een pompstation (voor diesel), een lekkere bron op 8 km in Alet les Bains (voor gratis drinkwater),...Voor speciale aankopen, vlotte treinverbindingen en de vlieghaven van Ryanair is er dan de grote stad Carcassonne op 15 km.

Begin van de groentetuin

Dan enkele nadelen. Dit is een bekende wijnstreek (Plateau de Malepère) en rondom het terrein en tot vele kilometers ver zijn overal wijngaarden (100 producenten, 550 hectare wijnranken). Er zijn 2 nadelen: ten eerste uiteraard de pesticiden die regelmatig gesproeid worden. De boer zet dan een gasmasker op en tuft op zijn tractor door de velden terwijl een fijne waas gif verneveld wordt. Dit gif dringt samen met de chemische mest door tot in het grondwater en wellicht dus ook tot in de waterput op het terrein. Daarom ga ik zuiver en gratis bronwater halen in het nabij gelegen Alet les Bains en drink nooit water uit de put. En gelukkig is er dus een beschermende strook bomen en hagen rond het terrein waardoor de gifnevel niet via de lucht tot op het terrein dwarrelt. Als ik zie wat ze hier allemaal uitspoken op de wijngaarden kan ik de fervente wijndrinkers alleen maar aanraden om uitsluitend nog biowijn te kopen. Volgens PAN worden de druiven gemiddeld 14 keer per seizoen met 38 verschillende pesticiden gesproeid, waaronder vele kankerverwekkend zijn en aanwezig blijven in de gebottelde wijn. Plus uiteraard nog een portie sulfiet (zwavel) als stabilisator en de tractoren en oogstmachines die hun diesel uitlaatgassen over de druiven walmen.

Een caravan is reeds ter plaatse (weliswaar onbewoonbaar)

Een tweede nadeel is het geluid van de tractoren als de boeren op het land werken (bemesten, wieden, sproeien, oogsten). En gezien er hier tot kilometers ver wijngaarden zijn, is er om de andere dag wel ergens een boer aan het werk, soms ook tijdens de nacht. Dit komt omdat bijna alle wijnboeren tegenwoordig machinaal oogsten (behalve de bioboeren). Grote mastodonten van machines rijden dan tussen de ranken en oogsten de druiven. Omdat die machines erg duur zijn in aankoop huren de wijnboeren ze voor enkele dagen. Vandaar dat ze ook tijdens de nacht werken om de machines optimaal te kunnen inzetten tijdens de korte huurperiode. Ik ervaar het geluid als erg storend, vooral omdat de stilte op het terrein ongelofelijk diep en intens is als de tractoren en machines op stal staan. Er is dan helemaal niets te horen behalve (veel) fluitende vogels, ruisende bomen en natuurgeluiden. Het is zalig en helend. Niettemin betekenen deze 2 nadelen dat dit nieuwe terrein toch niet helemaal perfect is. Maar wel een prachtige mogelijkheid biedt om in de natuur te leven, om te experimenteren met permacultuur, om zelf geteelde groenten en fruit te eten en om ondertussen de zoektocht naar een nog beter terrein verder te zetten. 

Een typisch biotoopje op het 2,5 ha grote terrein

Momenteel 'beheer' ik dus twee off the grid terreinen met een gezamenlijke oppervlakte van zo'n 4 hectare, het ene in La Livinière (Hérault) en het andere nabij Limoux (Aude). Ik pendel regelmatig tussen beide locaties, tussen de bergen van de Montagne Noire en de wijngaarden van Malepère. Telkens blijf ik dan een weekje ter plaatse, afhankelijk van het weer. Nu de herfst is ingezet wordt het temperatuurverschil tussen beide locaties groter. De Montagne Noire zijn merkelijk kouder, natter en wilder. Rond Limoux duurt de zachte nazomer vaak tot eind december. Een groot voordeel is het feit dat beide terreinen gratis zijn, de twee eigenaars zijn gewoon blij dat er iemand is om toezicht te houden en die ondertussen wat tuinierswerk doet en ze willen geen geld. Niettemin ben ik toch van plan om verder te zoeken naar een plek om mij definitief te settlen en ik beschouw deze beide terreinen als een voorlopige plaats en uitvalsbasis van waaruit ik de wijde omgeving kan uitkammen op zoek naar mijn paradijsje. De ervaringen op beide terreinen hebben mij wel opnieuw heel wat bijgebracht en graag deel ik nog wat raad voor mensen die op zoek zijn naar een familiedomein.

De groenten groeien traag (te weinig water) maar zijn zeer intens en smaakvol

Het is aan te bevelen een mogelijk terrein eerst gedurende langere tijd (vrijblijvend) te bewonen voor men besluit tot definitieve aankoop. Zo kan men de min- en pluspunten leren kennen en een goede afweging maken. Verschillende terreinen vooraf even uitproberen helpt om voor jezelf duidelijk te krijgen wat wel en niet belangrijk is, zodat je een degelijke keuze kunt maken. In de permacultuur wordt zelfs aangeraden om een terrein gedurende 1 jaar te observeren (dus tijdens alle seizoenen) om de beste locaties voor moestuin, waterpartij, voedselbos, bijenkast en woning te ontdekken. En ondertussen is het mogelijk om allerlei planten uit te proberen. Er zijn namelijk enkele voordelen: je ontdekt alvast welke planten het goed doen en welke helemaal niet lukken op je grond, je leert steeds beter tuinieren en je krijgt gratis voeding. Tijdens deze proefperiode experimenteer je bij voorkeur met eenjarigen en zaaigoed. Vaste planten zijn duurder en het risico bestaat dat je de fruitbomen en bessen dient achter te laten als het terrein uiteindelijk niet bevalt. Het is ook een ideale kans om te netwerken en een vriendenkring op te bouwen vanuit de voorlopige plek.

Aardbeibed

Water is cruciaal, behalve als je zoekt in Ierland, Wales of Schotland waar het quasi elke dag regent. Maar in zuiderse landen is voldoende water op het terrein een absolute must en echt noodzakelijk. Het beste is uiteraard een bron, maar het kan ook een rivier, beek, vijver, waterput of opvangcitern zijn. Een terrein kopen zonder water (in het zuiden) is een onvergefelijke fout die nog vaak gemaakt wordt. En zelfs dan dien je nog op te passen. Het terrein nabij Limoux heeft zoals gezegd een waterput maar de zomer 2016 was extreem droog, er viel hier gedurende 3 maanden geen druppel regen. Het gevolg was dat de waterput leeg kwam te staan en de groentetuin bij gebrek aan water gedeeltelijk stierf en weinig opbrengst leverde. Een groot verlies en een zware les. Een mogelijke oplossing is uiteraard hugelkultur bedden maken en dan toedekken met een dikke laag stromulch om uitdroging te voorkomen. Ik verkoos echter om dit niet te doen omdat dit een voorlopig terrein is en (manueel) een degelijk hugelkultur bed maken erg veel werk is. Niettemin was deze mislukking een leerzame ervaring en volgend seizoen zal ik het zeker anders aanpakken.

Een goede toegankelijkheid tot het terrein en een vlotte verbinding met de 'bewoonde' wereld kan belangrijk zijn, vooral als je dagelijks het terrein verlaat (boodschappen, school, job,...). Sommige familiedomeinen die ik bezocht, liggen op vele kilometers van een berijdbare weg en kun je enkel bereiken via een lange en kaduke bosweg waar je makkelijk een kwartier over doet en liefst met een 4x4. Maar sommige mensen verkiezen net die afzondering en vinden dit helemaal niet erg.

 The secret of getting ahead is getting started.
(Marc Twain)

Het is overal iets. Een perfect terrein bestaat niet! Tenzij je miljonair bent en kunt kopen wat je maar wenst. Maar aan de minder gefortuneerde zoekers zou ik zeggen: maak een lijst van wat voor jou echt belangrijk is en kies dan een plek die het meest overeenkomt met je wensen. Enkele van mijn prioriteiten zijn: water (het hele jaar door), goede grond, warm en zonnig klimaat, vlot bereikbaar, stilte en rust, volwassen bomen, voldoende vlakke stukken, dicht bij de bergen, omgeven door natuur, toffe mensen in de buurt,...

Eik van 800 jaar

Dit betekent ook dat het vinden van een geschikt terrein soms jarenlang aansleept. Zowel mijn eigen ervaring als die van andere pioniers bevestigen dit. Neem zeker voldoende tijd om jouw stukje moederland te ontdekken, om de plek waar je thuis komt en je goed voelt te vinden. In de Anastasia boeken gaan de jonge koppels soms maanden en jarenlang op zoek naar hun droomplek, meestal in de omgeving van hun geboortedorp. De beste manier om die lange periode te overbruggen, is om een voorlopig terrein te huren/betrekken (in je voorkeur streek) om ervaring op te doen tijdens de zoektocht. In een vorig bericht werden de voordelen van deze keuze uitgelegd alsook tips om een gratis terrein te vinden in Frankrijk (wat vrij makkelijk is). Maar ook een terrein huren is een valabele mogelijkheid die trouwens door veel 'alternatieve' zoekers wordt gekozen als tussen oplossing. De prijzen zijn erg laag, tussen 25 en 50 € per maand voor enkele hectare natuurpracht.

Tuinieren in het bos en in berggebied is iets totaal anders dan een vlakke moestuin onderhouden in Vlaanderen of Nederland. Er zijn tal van dieren die komen mee snoepen van de oogst: eekhoorns, vogels, everzwijnen, herten, hazen, konijnen, muizen, slangen, marters,...Er zijn honderden verschillende insecten met de vreemdste vormen en de mooiste kleuren, er zijn overal mierennesten, spinnen, vlinders, muggen, kevers zo groot als een dikke duim,...Gelukkig ben ik blijkbaar immuun voor teken, bijen en wespen, die komen mij nooit lastig vallen. Op mijn 18de zat ik in Canada op de tabaksplantages. Daar werd ik ooit tijdens een nacht in de natuur gebeten door een insect (volgens mij een spin), mijn oog zat drie weken volledig dicht. Ik vermoed dat het gif mij toen voor een stukje immuun heeft gemaakt voor gifbeten. Maar goed, er zijn hier verder ook nesten in de grond, stevige boomwortels, hardnekkig onkruid, invasieve planten, pijnlijke doornen,.. Het is een pak werk om dat allemaal in toom te houden (vooral als het terrein enkele hectare groot is).  Er zijn handige machines zoals een bosmaaier en permacultuur technieken zoals mulchen om de wildgroei wat te temmen. Maar het vraagt dus wel een aanpassing om te leren samenwerken met al die natuur fenomenen in een bos.

Verjaardagsfeest op terrein 1 in de Hérault (ik werd 60 jaar)

Hou rekening met mislukkingen. Als je voor het eerst in je leven tuiniert, zal wellicht de helft van wat je zaait en uitprobeert fout lopen, tenzij je van nature groene vingers hebt. Maar ook ervaren moestuinders hebben ieder jaar dingen die mislukken. Dat is niet erg. Tuinieren is spelen en experimenteren, het is jezelf amuseren. En tegenslagen horen erbij, want die vormen de beste leerschool. Je leert communiceren met de natuur.

Het is ook verbluffend hoeveel je kunt doen op 1 jaar tijd. Op voorwaarde dat je permanent woont op het familiedomein natuurlijk. Ik werk dagelijks slechts enkele uren in de tuin (ik ervaar het trouwens niet als werk, eerder als genieten), en reeds na enkele maanden is de overwoekerde tuin omgetoverd in een moestuin van 500 m2 vol voedsel.

Anastasia raad aan een zaadje 9 minuten lang onder de tong te houden voor men het in aarde plant zodat het DNA van de mens kan gedownload worden in het zaad. Op die manier 'weet' en ontdekt het zaad de fysiek/mentale conditie van de persoon. Wanneer het zaad dan uitgroeit tot plant zal het de juiste samenstelling aan inhoudsstoffen opnemen en die kunnen aanbieden om eventuele ziekten bij de tuinier te genezen en te voorkomen. Mijn methode is het zaad 24 uur laten weken in (lauw) water gemengd met mijn speeksel voor het wordt geplant. Ook plantgoed en boompjes die aangekocht worden, kunnen eerst een nachtje in een bassin met water en speeksel blijven staan. Werken in de tuin kan ook blootsvoets en (half)naakt, het zweet valt op de groentebedden en informeert aarde en planten over jouw toestand. Ook plassen in de tuin (niet op de groenten natuurlijk) brengt informatie over. 

Er was potluck, live muziek, circus, kampvuur en een fuif

Deze levensstijl is niet voor iedereen. Je moet dit echt willen. Ik woon al 2 jaar in het bos (op diverse plaatsen), in een een oude camper, midden ongerepte natuur en met een minimum aan comfort (en zonder budget dan nog). Het is een bewuste keuze (in Vlaanderen wordt ik ziek na een week) en ik geniet met volle teugen van de vrijheid, de stilte en de prachtige natuur. Eigen geteelde groenten eten en zelfvoorzienend leven in eenvoud brengt mij heel veel voldoening. Het is een terugkeer naar essentie en naar vriendschap met jezelf en de wereld. De andere kant van de medaille zijn vlagen van eenzaamheid, de koude winters en de confrontatie met jezelf (je bent namelijk volledig verantwoordelijk voor je eigen leven en geluk, er zijn geen vluchtwegen meer). Maar ik besef ook dat deze levensstijl niet voor iedereen het hoogste verlangen is. En dat hoeft uiteraard niet. Maar voor wie gelijkaardige dromen koestert, toch nog enkele dingen. Je dient een natuurmens te zijn die kruipende beestjes op het lichaam niet erg vind. Streven naar autonomie en zelfvoorziening is veel werk (fysieke arbeid), het is niet te onderschatten. Zelfs met een klein budget kun je heel veel bereiken, maar zonder geld is het allemaal wat moeilijker. Alleen is maar alleen, als je deze droom samen met liefdevolle partner creëert, is het allemaal net wat leuker en makkelijker. En vrienden in de buurt zijn essentieel, hoe meer, hoe beter.

En een vuurshow

Om een mogelijk terrein in te schatten op geschiktheid combineer ik 2 methodes. Als eerste en belangrijkste methode luister ik naar mijn gevoel, wat zegt de innerlijke gids, wat zegt mijn hart. Meestal voel (en weet) ik dadelijk of een terrein al dan niet geschikt is. Let wel: een terrein wat nu goed voelt, hoeft daarom niet het definitieve terrein te zijn waar je de rest van je leven zal doorbrengen. Een goed gevoel betekent dat op dit moment in jouw levensloop dit terrein ideaal is (eventueel slechts gedurende enkele tijd). Het kan bvb. een tijdelijke basis zijn op weg naar een beter terrein. Niettemin geef ik altijd gehoor aan mijn gevoel ook als het verstand bezwaren opwerpt. Daarnaast gebruik ik als bijkomende methode ook een quotering om het verstand wat tevreden te stellen. Op de belangrijkste parameters geef ik punten tussen 0 en 10. Enkele parameters zijn: aanwezige fauna en flora, grondkwaliteit, aanwezigheid van water, reliëf en oppervlakte, toegang tot het terrein, inplanting, de 3 sectoren (de hoofd energieën zon, water en wind), energetische vibratie, eventuele gebouwen, buren, locatie, wijde omgeving, klimaat, storende elementen, unieke pluspunten, prijs, extra mogelijkheden (ecodorp, toerisme, educatie,...),....Het terrein waar ik nu woon, scoort een gemiddelde van 7 (wat helemaal niet slecht is). En zonder wijngaarden rondom het terrein en een volle waterput het hele jaar door zou dit wellicht een 8,5 scoren. Een grote troef is uiteraard het zicht op Pyreneeën (zie foto bovenaan dit bericht). Bij de immo kantoren wordt een domein met panorama op de bergketens dadelijk verdubbeld in prijs.

Panorama tijdens de lente vanaf terrein 2 (Limoux)

 We save the world by being alive ourselves. 

(Joseph Campbell)

Er staan prachtige terreinen aan schappelijke prijzen te koop in Frankrijk (al dan niet met huis, al dan niet geschikt voor een ecodorp of als privé familiedomein). Portugal en Spanje zijn wellicht nog goedkoper, maar ook flink warmer en droger en zoals gezegd is makkelijk toegankelijk water (het hele jaar door) cruciaal en de allerbelangrijkste factor bij aankoop. Als je houdt van de (zuid) Franse mentaliteit (no worries, relax, genieten van het leven, veel aandacht voor bio, eco en spirit) en je hebt wat spaargeld (vanaf 30.000 €) dan is investeren in een leuk domeintje en dus een nieuwe toekomst één van de beste keuzes op dit moment.
In het vorig bericht werd duidelijk dat 4 nieuwe gezichtspunten de basis kunnen vormen om een nieuw leven voor jezelf te creëren. Namelijk: liefde kiezen in plaats van angst, in je kracht staan in plaats van de slachtofferrol te spelen, overal overvloed zien in plaats van in schaarstedenken te blijven hangen en in vrijheid leven in plaats van slavernij te aanvaarden. Deze 4 peilers worden bijna vanzelf werkelijkheid wanneer je op een familiedomein woont en leeft. Dat gaan we in een volgend bericht uitgebreid behandelen. Wordt vervolgd. 

The hearts of the world are beating together
It’s a symphony of hopes and dreams
So many hearts, So many lands
Let’s love enough to take a stand
So all the hearts of the world can be free

  We are the hearts of the world!