Bouguet

Dit is deel 7 van 12 van het reisverslag naar Zuid Europa tijdens de zomer van 2013. 

Ravenwood ligt aan de voet van de Alpen en dus ook dicht bij Frankrijk. Na Damanhur rij ik eerst naar Turijn en dan richting de Alpen en over de col de Montgenèvre tot in de Franse bergstad Briançon, net over de grens. Even buiten de stad, naast een wild stromende en heldere bergrivier, breng ik de nacht door. De volgende dag verder richting Pyreneeën doorheen de prachtige departementen Hautes-Alpes en La Drôme, langs de gorges de St-May, en steeds dieper naar het zuiden via Carpentras, Avignon (de ommuurde stad met de beroemde halve brug over de rivier – sur le pont d’Avignon), en verder naar Montpellier, Béziers (waar in de 13e eeuw de volledige bevolking van 20.000 weerloze burgers werd afgeslacht in naam der katholieke kerk), Carcassonne (de goed bewaarde en mooie middeleeuwse stad) tot in Limoux. In de wijde omgeving rond Limoux wonen namelijk verschillende vrienden die ik wil bezoeken. Na een weekend gevuld met vreugdevol bijpraten en een blij terugzien, begint dan een nieuwe vakantie- en exploratieweek. Hier volgt een overzichtje.

Het dorpje Bucharach met de magische berg

Op maandag beklim ik de magische berg Bugarach (samen met het elfenwoud van Nebias, de gorges de Galamus, de Katharenkastelen Peyrepertuse en Queribus, de vallei van Puivert en de warmwaterbronnen van Rennes-les-Bains mijn favoriete plekjes in de Aude). Ik overnacht bij het Lac de Montbel waar ook activiteitencentrum Joia gelegen is en waar ik vriendin Els ontmoet die daar een zangworkshop geeft.
Dinsdag bezoek ik Foix, waar het enige nog redelijk intacte Katharenkasteel hoog op een heuvel uittorent boven de middeleeuwse steegjes van de oude stad. Ook neem ik de tijd om een nieuw bericht op de reisblog te plaatsen (Ravenwood). Gratis internet is makkelijk te vinden in Frankrijk. Meestal ga ik naar het office de tourisme, de plaatselijke bibliotheek of een McDonalds (de Fransen zeggen mecdoo), waar je onbeperkt op internet kunt zonder paswoord of de verplichting iets te consumeren. Een warme douche vinden is iets moeilijker. Meestal neem ik er één bij vrienden, of op een camping of stiekem binnenglippen in de stedelijke sportzaal. Tegen de avond rijd ik naar het leuke dorpje Le Mas d’Azil waar ik aan de prehistorische grot parkeer om te overnachten. Ik kuier nog even door de immense grot en bezoek daarna een atelier waar een glasblazer live aan het werk is temidden zijn mooie bekers, lampen, vazen en ander kunstzinnig en kleurig glaswerk. Boeiend en heel warm met de opgestookte en stralende ovens die het glas laten smelten.

Met een flinke ochtendwandeling naar de dolmen en een korte meditatie begint de woensdag. Daarna naar het wekelijkse marktje in Le Mas d’Azil om lokale groenten en huisgebakken brood te kopen. In de namiddag bezoek ik de kleine gemeenschap Bouguet in Camarade en heb een lang gesprek met Stephan, een der bezielers van het project. Bouguet werd 6 jaar geleden aangekocht, is 9 hectare groot en situeert zich midden het platteland langs een rivier in het heuvelachtig gebied rond Le Mas d’Azil. Een prachtig terrein zoals er zovele zijn in de Ariège. Een zestal volwassenen en evenveel kinderen wonen hier in diverse (voorlopige) constructies zoals domes, cabanes, yurts en caravans. De hele groep is bezig met de bouw van een groot gemeenschappelijk gebouw waar onder meer een keuken en een activiteitenruimte in komen. De gebruikte techniek is strobalenbouw afgewerkt met leem.

 Anders dan op Ravenwood wordt hier intens gebruikt gemaakt van wwoof en helpx en het organiseren van chantiers (dat zijn gezamenlijke bouwdagen waar tientallen mensen komen meehelpen), waardoor snelle vooruitgang geboekt wordt. Ook aan een ander definitief woonhuis (een blokhut) wordt momenteel gewerkt, waar dan later een gezin met 2 kinderen zal wonen (die nu voorlopig een huisje huren in het dorp). Ook de andere medebewoners zijn van plan woonunits te bouwen, de meeste zonder bouwtoestemming en dus illegaal. De burgemeester is komen zien en maakt geen bezwaar en vindt het lemen huis zelfs erg mooi (hoewel het gedeeltelijk illegaal is). Zolang de buren geen klacht neerleggen, kunnen de bewoners hun gang gaan. En Bouguet ligt afgezonderd en onzichtbaar voor buren, dus dat zit wel goed.

Nog volgens Stephan is de basis voor een hechte gemeenschap het koesteren en daadwerkelijk leven van dezelfde waarden door alle bewoners. Op deze gemeenschap zijn dit boeddhistische waarden (die voor een stuk gelijklopen met andere spirituele tradities), zoals mededogen, tolerantie, vrede, eenvoud, behulpzaamheid,... De meeste bewoners doen ook Vipassana meditatie zonder dat dit een opgelegde verplichting is. Men heeft ook een soort huishoudreglement en een aantal afspraken opgesteld (deels voor de vele vrijwilligers die komen helpen). Vroeger was dit er niet en de ervaring was toen dat er veel onduidelijkheid was en dat zorgde voor frustraties, onbegrip, wrevel en ergernis over allerlei al dan niet nagekomen afspraken. Nu er duidelijkheid heerst over wat wel en niet kan op Bouguet, zijn vele oorzaken tot dispuut en communicatiestoornissen verdwenen. Volgens Stephan zijn de meest duurzame en levensvatbare gemeenschappen gebaseerd op gezamenlijk gedragen spirituele waarden. Denk maar aan kloosterorden en religieuze groepen die duizenden jaren stand houden. Gemeenschappen die politieke, ecologische of andere ideologieën als basis nemen, verdwijnen al snel in de loop der tijd en worden afgelost door groepen met nieuwe en andere ideeën. Een gemeenschap zonder duidelijke visie en gezamenlijk gedragen waarden en afspraken is als duiventil, mensen komen en gaan en er ontbreekt coherentie. Vandaar zijn argument om deze gemeenschap op een spirituele basis te stoelen. Nochtans kun je nooit vooraf weten indien een toekomstige bewoner de waarden ook innerlijk voelt en leeft en dus op dezelfde lijn zit. Dit kan alleen maar duidelijk worden na een proefperiode waarin beide partijen (de gemeenschap en de nieuwkomer) elkaar beter leren kennen. Dat is de reden waarom de meeste ecodorpen en gemeenschappen een verplichte proefperiode inlassen. Het voorkomt vele ontgoochelingen en moeilijkheden.

Ook hier merk ik (net als op Ravenwood) dat de meest eenvoudige manier om een gemeenschap te beginnen een gezamenlijke aankoop is van een mooi en wat afgezonderd terrein, en dus zonder te wachten op allerlei toestemmingen en goedkeuringen. Gewoon (klein) beginnen en van daaruit co-creëren. Er zullen altijd obstakels en uitdagingen opduiken, dat is onvermijdelijk, maar daar kan dan ter zijner tijd wel een antwoord op gevonden worden. Zaak is de eerste stap te zetten en zien hoe het universum dan samenspant om de droom te manifesteren.
Een ander verschil met Ravenwood is dat op Bouguet een duidelijk plan en werkritme aanwezig is waardoor de gemeenschap mooie praktische én energetische resultaten boekt. Ik beweer niet dat planning beter is dan een losse structuur, alles heeft zijn verdienste. Men dient gewoon te voelen waar men zich thuis voelt. Een ecodorp vormgeven betekent niet alleen werken aan het gemeenschappelijke aspect en de persoonlijke dromen, maar evenzeer werken aan zichzelf. De menselijke confrontaties die zich dagelijks aandienen, zijn van die aard dat ze uitnodigen tot innerlijk werk en zelfopvoeding. Stephan claimt dat iedere bewoner eerst bij zichzelf te rade gaat wanneer een conflict opduikt, want alles wat voorvalt is slechts een reflectie van eigen innerlijke patronen en blokkades. De uiterlijke wereld en haar gebeurtenissen werken als een trigger en uitnodiging om onverwerkte energieën in het onderbewuste aan te pakken. En op een ecodorp wordt alles versneld en uitvergroot omdat zoveel mensen met verschillende karakters samenleven. Niet simpel en wel zo confronterend, maar ook helend en bevrijdend. Ik geef hem de link naar de common ground van Findhorn, een mooi voorbeeld van enkele richtlijnen die het samenleven op een ecodorp wat omschrijven.

Iedere familie op Bouguet heeft een eigen project en verlangen waar men energie en tijd in wil steken. Bij Stephan en Lizzie is dit bvb. het opzetten van een homeschooling faciliteit (thuisonderwijs) in de gemeenschappelijke ruimte. Zowel bedoeld voor de kinderen van de gemeenschap als voor kinderen uit de naburige dorpen. De kunst om een succesvolle gemeenschap te creëren is nu om de diverse verlangens en dromen der bewoners samen te laten vallen binnen het ecodorp. Waardoor iedere bewoner de kans krijgt zijn/haar taak op te nemen en/of passie te leven en daarnaast ook oog en aandacht kan en wil opbrengen voor de gemeenschap en de dromen der andere bewoners. Het is een voortdurende evenwichtsoefening, maar als het lukt, krijg je een bijzonder krachtige gemeenschap, waar de som vele malen groter is dan de afzonderlijke delen.

Na mijn bezoek aan Bouguet rijd ik naar een rustig plekje om een verkwikkende nacht door te brengen (na een filmavond (Life of Pi) op de laptop). Ik ontmoet daar een Franse man die een vervallen grange gekocht heeft met 4 hectare grond en waterbron voor slechts 8.000 euro. Weliswaar erg afgelegen in de vallei van Bethmale, maar toch een koopje. Regelmatig gaat hij er heen om de schuur verder op punt te stellen als vakantiewoning. Hij geeft mij wat tips om goedkope terreinen te vinden en ook de beste regio's om te zoeken. De buitenkansjes zijn niet te vinden via immokantoren of de notaris, maar door in de dorpjes rechtstreeks de bewoners aan te spreken met de vraag indien zij iets te koop weten. In de Ariège staan nog zo'n 1500 al dan niet vervallen granges, waarvan vele ook te koop zijn. Bij het immokantoor wordt de prijs dadelijk verdubbeld (of nog meer verhoogd), terwijl rechtstreeks aan de eigenaar kopen altijd de beste optie is. Toch even opletten bij een eventuele aankoop, want soms zijn de gronden bij de grange verhuurd aan boeren om hun geiten te laten grazen of is er geen berijdbare weg of gelden er waterrechten of ligt het terrein te hoog waardoor er enkel in de zomer kan gewoond worden of zijn er andere addertjes onder het gras.

Op donderdag eerst naar St Girons om de mailbox te checken en daarna op bezoek bij 2 Vlaamse mensen die sinds 4 jaar op het heuvelachtige platteland rond Rivérenert wonen. Gunter en Marion (en dochter Alana) hadden en hebben het plan (zoals velen) om autonoom te leven en hebben de stap naar emigratie gezet. Voor een stuk zijn ze daar ondertussen in geslaagd (eigen woning, zonnepanelen, waterbron, groentetuin,...), maar nog steeds is er ook geld nodig, vooral met een schoolgaande puber. Beiden hebben een job in een departement waar toch weinig werk te vinden is en waar jonge mensen uit wegtrekken naar de grote stad (Toulouse). Gunter zit in de sector van de hernieuwbare energie en Marion geeft healing en organiseert workshops (White-Time-Healing). Daarnaast verhuren ze een ook een aangrenzende gite. Momenteel zoeken ze nog wat hun weg hier en zijn ze onder meer betrokken bij de voorbereiding tot de creatie van een leefgemeenschap.
Opvallend is de duidelijke tendens in de regio's die ik vaak bezoek (Corrèze, Lot, Ariège, Aude) dat de initiatieven om anders samen te leven als paddenstoelen oprijzen uit de oude wereld. Dit was enkele jaren terug nog helemaal niet zo frappant aanwezig. De tijd en (een deel) der mensen zijn duidelijk rijp om nieuwe samenleefverbanden te exploreren en overal ontstaan nu ecodorpjes. Dit zal in de toekomst alleen maar toenemen. Ook Gunter vind, net als ikzelf, dat de ultieme oplossing en de beste manier om de oude wereld voorgoed te laten verdwijnen, om die matrix te verlaten waar een kleine elite dagelijks vernietiging en angst zaait; de oprichting is van autonome, kleinschalige eco-gemeenschappen. Een nieuwe wet zou binnenkort gestemd worden waardoor permanente yurtbewoning toegestaan wordt in Frankrijk. Een hele vooruitgang die voor veel mensen een oplossing brengt. Wellicht is de wetsaanpassing ingegeven door het feit dat veel mensen gewoon niet langer in staat zijn de hoge huurprijzen te betalen, laat staan een huis te kopen of een lening af te betalen. Een yurt met een zonnepaneel gelegen op een mooie plaats met een bron en aan een betaalbare prijs (in de Ariège is deze combinatie makkelijk te realiseren), is voor veel mensen een haalbare weg om in vrijheid een menswaardig bestaan op te bouwen.

Gunter en Marion erkennen ook de hoofdoorzaak voor alle ellende op Aarde, namelijk het wurgende geldsysteem wat slavernij en onrechtvaardigheid brengt, en de enige oplossing (wellicht op langere termijn) is de afschaffing van geld als economisch machtsmiddel (zie opnieuw Ubuntu). Het is ons beiden overduidelijk dat de monetaire zeepbel ooit en onvermijdelijk zal barsten en de wereld in een ongeziene crisis zal storten en dan kun je best op een ecodorp wonen en niet in de stad waar chaos en geweld zullen rondspoken.
Na een boeiende uitwisseling en de belofte contact te houden, zoek ik mij opnieuw een schitterend slaapplekje, ditmaal op de Col d'Ayens midden in het stille woud en met zicht op de Pyreneeën. Helemaal alleen en geen enkel artificieel geluid noch licht verstoren de nacht. Zalig genieten is dit. Wel niet verschieten als een everzwijn tijdens de nacht komt rondsnuffelen op zoek naar lekkers.
De vrijdag begint met een ochtendwandeling in de eindeloze bossen rond Rivèrenert. De Ariège is zonder twijfel het mooiste departement van Frankrijk (althans van degene die ik al bezocht heb en dat zijn er heel wat) en bestaat voor de helft uit beschermd natuurgebied en nationale parken (officieel: Parc Naturel Régional des Pyrénées Ariégeoises). Overal zie je helder water, groene wouden, typische dorpjes en de majestueuze bergen. Ik rij terug naar beneden langs een smalle asfaltweg slingerend doorheen piepkleine hameautjes waar de straten zo smal zijn dat mijn camper amper 5 cm ruimte heeft om tussen de huismuren door te rijden en waar de kippen vrij rondlopen en de honden midden op de weg een dutje doen. Ik stop aan een camping vlak voor St Girons om een warme douche te nemen (2,5 euro) en dan een rustige namiddag tegemoet met een wandeling door de oude stad die ligt aan de samenkomst van 2 rivieren en omringd wordt door 18 wonderlijke valleien.

Op zaterdag uiteraard eerst de bekende en uiterst sfeervolle markt in St Girons (verplichte kost als je ooit in de buurt bent) Vanuit de 18 valleien hoog in de bergen daalt dan iedereen naar beneden om hun geitenkaas, zelfgebakken brood, eigen geteelde groentjes en artisanale juwelen te verkopen. De markt is vrij (zoals de meeste lokale marktjes in de Ariège), wat betekent dat iedereen mag verkopen, zelfs als je geen handelaar bent of btw nummer hebt. De markt breidt nog ieder jaar verder uit, heb ik de indruk. Grote pannen met paella, Indische rijst en ratatouille staan te pruttelen en verspreiden heerlijke geuren. Straatmuzikanten fleuren het geheel op. Een hoop toeristen uiteraard, maar ook veel lokale bergbewoners en oude hippies en veruit de leukste markt die ik ken. Of op welke markt zie je een man die zonnepanelen verkoopt naast een meisje wat gratis kittens weggeeft, of een standje met enkel look (tientallen soorten) en een rondrijdende bakfiets met een fruitpers op (vers sinaasappelsap terwijl je wacht), of mijn favoriet: een vrouw aan een tafeltje met een ouderwetse typemachine die gedichten schrijft.
Bekijk meer foto's bij dit bericht op het album: Bouguet. Met ook een twintigtal foto's van enkele van de 1500 granges (schuren) in de Ariège, om een idee te krijgen van hun uitzicht en ligging (soms boven op berg of midden een serieuze helling). De granges werden en worden gebruikt als opslagplaats, schuilplaats voor dieren of slaapplek voor de herder. Vele staan te koop (aan schappelijke prijzen) en kunnen gerenoveerd worden tot leuk vakantiehuis. Voor permanente bewoning liggen sommige granges soms te hoog en daardoor onbereikbaar tijdens de winter.
Volgende keer: op wandel in het mooiste departement van Frankrijk.